Haken voor Complete Beginners - Video's, Patronen Lezen en Materialen

14 maart 2017

Haken is een veelzijdige hobby waar je alle kanten mee uit kan. Er zijn eindeloos veel steken die je kunt gebruiken om allerlei verschillende patronen te creëren. Van kleding en woon-accessoires tot sieraden en knuffels, het kan allemaal gehaakt worden. Wat betreft techniek is haken eigenlijk vrij gemakkelijk en je hebt het dan ook redelijk snel onder de knie.

Iedereen kan leren haken

Ik was er vroeger van overtuigd dat ik niet kon haken en dat het te moeilijk voor me was om te leren. Alle gehaakte creaties zien er altijd ontzettend geraffineerd uit en als je nog nooit hebt gehaakt, heb je geen enkel idee hoe zo’n creatie in elkaar zit. Uiteindelijk heb ik gewoon een aantal tutorials opgezocht op internet en op die manier heb ik het mezelf redelijk snel aangeleerd.

Haaktermen, afkortingen, wat voor wol je het beste kan gebruiken, de basis-steken, alles wordt in deze blog uitgebreid uitgelegd zodat je aan het einde meteen zelf kan beginnen. + onderaan de blog vind je alle stap voor stap video’s voor de verschillende steken 🙂

Afkortingen bij het haken – de steken

Vrijwel alle haakpatronen gebruiken afkortingen in de beschrijving. Zeker in het begin is het lastig om de patronen te lezen, omdat je de afkortingen nog niet kent, en je ze steeds moet opzoeken. Gelukkig krijg je dit snel onder de knie en lees je binnen no-time een patroon makkelijk door. De meest voorkomende steken inclusief de bijbehorende afkortingen staan hieronder op een rijtje.

Afkortingen bij het haken – de handelingen

Naast de steken, zijn er ook nog afkortingen voor de zogenoemde handelingen. Zo kan het voorkomen dat je het aantal steken moet verminderen of vermeerderen, of dat je de draad moet afhechten. Al deze handelingen worden in een haakpatroon ook afgekort. De meest voorkomende handelingen inclusief de bijbehorende afkortingen staan hieronder op een rijtje.

Wat beteken de symbolen in een haakdiagram?

Naast geschreven haakpatronen zijn er ook haakdiagrammen. Een haakdiagram is een visuele versie van een haakpatroon. Alle handelingen en steken zijn dan in symbolen bij elkaar gezet. Vaak hebben haakpatronen zowel een geschreven omschrijving als een haakdiagram. Bij kleding bijvoorbeeld, is het niet mogelijk het volledige kledingstuk weer te geven in een haakdiagram. Hier wordt vaak gebruik gemaakt van een geschreven werkbeschrijving en een kleine haakdiagram die het dessin weergeeft.

Bij kleine werkjes is er vaak alleen een haakdiagram beschikbaar. Sommige mensen vinden een geschreven werkbeschrijving het prettigst om mee te werken, anderen hebben liever een haakdiagram. De makkelijkste manier om een haakdiagram te leren lezen, is om patronen te haken waarvan zowel de geschreven beschrijving als de haakdiagram beschikbaar is. De meest voorkomende steken met de bijbehorende symbolen, staan hieronder op een rijtje.

Hoe lees je een haakdiagram?

Als je haakt vanuit een haakdiagram van een patroon dat in de rondte gaat, begin je in het midden. Als je haakt vanuit een haakdiagram van een patroon dat van links naar rechts gaat, staan er altijd nummers bij de rijen. Dan begin je dus onder bij rij 1.

Het haakdiagram van de bloem hierboven is een mooi voorbeeld van een patroon dat in de rondte gaat. Je begint dus in het midden met een magische cirkel. Vervolgens zie je 12 kruisjes om de cirkel in het midden staan. Als je kijkt naar het schema hierboven, zie je dat een kruisje het symbool is voor de vaste. Dit betekent dus dat je 12 vaste in de magische cirkel moet haken.

Tussen twee kruisjes van de tweede toer zie je een zwart bolletje staan. Als je kijkt naar het schema, zie je dat dit het symbool is voor een halve vaste. Bij patronen die in de rondte gaan, is het gebruikelijk dat elke toer wordt geëindigd met een halve vaste. Zo trek je de eerste en de laatste steek samen, waardoor het eindresultaat er netter uitziet.

Bij haakdiagrammen van patronen die in de rondte worden gehaakt, is het niet altijd even makkelijk om de verschillende toeren te herkennen. In ons voorbeeld is het begin groen, de tweede toer geel, de derde toer rood en de laatste toer blauw.

De halve vaste (het zwarte bolletje) is waar een toer eindigt, dus op die plek begint je volgende toer. Voor toer 3 zie je het symbool voor de losse 8 keer in een boogje staan. Dit is dus een ketting van 8 losse. Deze ketting wordt aan de vorige toer vastgezet door middel van een vaste in elke tweede vaste van de vorige toer. Je ziet ook dat er elke keer een geel kruisje wordt overgeslagen.

Vervolgens zie je bij de laatste toer 16 vaste (kruisjes) in de ketting van losse van de vorige toer. Tussen de kettingen door, wordt er een halve vaste in elke vaste van de vorige rij gezet. Deze toer is maar bij 1 bloemblaadje weergegeven. Dit gebeurt vaak bij haakdiagrammen. Omdat de toer bij elk blaadje hetzelfde is, wordt deze niet herhaald in de diagram. Uiteraard moet je deze toer wel bij elk bloemblaadje herhalen!

Welke maat haaknaalden gebruik je?

Er is een groot aantal maten haaknaalden beschikbaar. Welke maat je nodig hebt is afhankelijk van een aantal dingen. De dikte van de garen of het wol dat je gebruikt is natuurlijk een van de belangrijkste factoren.

Als je een bolletje wol koopt, staat er op de papieren wikkel die om het garen heen zit, een indicatie van de maat van de haaknaald. Op de label staat een kleine afbeelding van een of meerdere naalden (breinaalden en/of haaknaalden), hierboven staan een of twee nummers.

Zoals je hieronder in de afbeelding kan zien, zou je voor dit garen een naald van 4 of 5 mm nodig hebben.

Een andere belangrijke factor bij het kiezen van de juiste haaknaald, is jouw eigen haakstijl. Sommige mensen haken heel los, andere mensen haken heel strak. Ikzelf haak erg strak en daarom pak ik altijd een kleinere haaknaald dan de maat die staat aangegeven op de label. Zo gebruik ik bij een bolletje wol dat “bedoeld is” voor haaknaald 3-4, vaak een naald van 2,5 mm. Dit is natuurlijk heel persoonsafhankelijk en je moet hier ook zeker mee experimenteren.

Complete set Haaknaalden + Hulpmidd elen

Verschil tussen Nederlandse, Engelse en Amerikaans maten voor haaknaalden

Verschillende maten naalden geven namelijk verschillende resultaten. In Nederland worden millimeters gebruikt om de maat van een haaknaald (of breinaald) aan te geven. In Amerika en Engeland is dit anders. Amerika gebruikt letters of nummers en Engeland nummers.

Als je een Engels geschreven patroon gebruikt, is het handig om te weten welke maat haaknaald is gebruikt. Daarom hieronder een klein schema met een aantal van de Nederlandse, Amerikaanse en Engelse maten.

Welke wol gebruik je om te haken?

Als het op wol aankomt, is er keuze genoeg. Er zijn ontzettend veel verschillende soorten wol, in verschillende diktes en kleuren. Wat voor soort wol of garen je kiest, is erg belangrijk. Dit is namelijk per project anders. Als je een lekker warm vest wilt haken, is het belangrijk dat het eindresultaat zacht is, maar het moet ook warm zijn en soepel vallen.

Het verschil tussen wol, acryl, katoen en gemende garen

Vrijwel iedereen zegt “een bolletje wol” als ze het hebben over garen. Er zijn eigenlijk, grofweg gezegd, vier verschillende categorieën garen. Wol, Acryl, Katoen, en gemengd garen.

Echt wol komt van dieren. Wol dat komt van schapen is waarschijnlijk het meest gebruikte wol en ook het bekendste. De term wol, zonder verdere toevoegingen, houdt dan ook in dat het schapenwol is.

De term “Merino” of “Merino wol” wordt ook vaak gebruikt. Dit wol komt van het Merinoschaap. Een Merinoschaap produceert zo’n 5 kilo wol per jaar. Dit wol heeft een bijzonder hoge kwaliteit door de zeer fijne structuur. Daarom kan het ook voor veel verschillende projecten worden gebruikt. Naast wol van schapen, heb je ook wol van de Alpaca en wol van de Angorageit (Mohair wol).

Wat zijn acryl of polyester garen?

Acryl of Polyester garen is gemaakt van synthetische polymeren die in een fabriek chemisch zijn behandeld. In tegenstelling tot wol, ademt acryl niet en voelt het eindresultaat minder zacht aan. Wel zijn acryl garen in meer kleuren beschikbaar, omdat deze makkelijker te kleuren zijn dan wol. De kleur houdt ook langer dan bij wol.

Omdat wol van dieren komt, en dus tijd nodig heeft om te groeien, is het vaak veel duurder dan acryl garen. Kwalitatief gezien, is wol altijd de betere keuze. Als je net begint met haken, zou ik acrylgaren gebruiken om mee te oefenen.

Dit betekent overigens niet dat je geen mooie dingen kan maken met acrylgaren. Ik heb veel knuffels gehaakt van acrylgaren, en ze zijn net zo schattig als knuffels van wol! (Ter vergelijking, de gele is gemaakt van Merinowol, de bruine en paarse van acrylgaren).

Wanneer gebruik je wol en wanneer katoengaren?

Katoengaren heeft minder elasticiteit dan wol. Een trui gemaakt van wol geeft veel warmte, maar een trui van katoen voelt juist koel aan. Daarom wordt katoen vaak gebruikt voor zomerse projecten. Katoengaren is platter en gladder dan wol en acryl, dat vaak pluizig is. Ook kan katoengaren wat stugger en zwaarder uitvallen dan wol of acryl, omdat het iets steviger is. Natuurlijk is dit erg afhankelijk van het soort katoen dat je gebruikt.

De stevigheid van katoen is voor diverse projecten ontzettend handig. De hartjes aan het begin van deze blog zijn gemaakt van katoen. Ook gebruik ik katoen graag voor kleinere dingen zoals sleutelhangers. (Nieuwsgierig welke materialen nog meer zijn gebruikt bij het maken van deze sleutelhanger? Kijk dan hier!)

Soms worden er verschillende soorten materialen gemengd om garen te maken. Een menggaren is een mix van wol met een katoenen of een synthetisch (acryl) garen. Wol wordt gemengd met anders soort garen om het goedkoper te maken. Maar ook om het bepaalde eigenschappen te geven, dat zuiver wol niet van zichzelf heeft.

Synthetische garen zijn makkelijker te wassen. Door wol met synthetische garen te mengen, kan je deze eigenschap aan het wol geven, zonder dat het de rest van zijn eigenschappen verliest.

Pakket Katoengaren 24 Kleuren, €22,99

Pakket Acrylgaren 20 Kleuren, €20,99

Wat beteken de symbolen op een garen etiket?

Elk bolletje wol of garen heeft een label. Hierop staat niet alleen wat voor soort garen het is, maar het label geeft ook informatie over een aantal andere dingen. Zo staat de voorgestelde maat naald er op. Maar ook de wasvoorschriften. Katoen en acryl mag vaak in de wasmachine op 40 graden worden gewassen. Er wordt meestal aangeraden om wol met de hand te wassen en plat te laten drogen. Door het plat te laten drogen, behoudt wol zijn vorm beter.

Verder staat het gewicht en de lengte van een bolletje op het label. Daarbij staat vaak een indicatie van de hoeveelheid bolletjes dat nodig is om een trui van maat 40 te maken.

Verder staat er altijd een kleurnummer op het label, met het nummer van het verfblad erbij. Bolletjes met hetzelfde verfblad nummer, zijn tegelijkertijd gekleurd in de fabriek. Deze zijn dus altijd precies dezelfde kleur. Een bolletje met dezelfde kleur, met een andere kleurcode, kan afwijken. Dit valt op het oog niet te zien, maar in je uiteindelijke werk kan je dit kleine kleurverschil goed zien.

Wat is Amigurumi?

Amigurumi is een techniek gebruikt om kleine poppetjes of knuffels te haken, afkomstig uit Japan. Hierbij haak je altijd in de rondte in plaats van op en neer. Vaak worden het hoofdje en het lijfje in één keer gehaakt en de eventuele ledematen worden apart gehaakt en er later aangezet. Dit soort figuurtjes worden vaak met een kleine haaknaald gemaakt, omdat je dan een hele dichte stof krijgt. Dit is belangrijk omdat de figuren gevuld worden met vulmateriaal.

Over het algemeen wordt er maar één steek gebruikt bij het maken van deze figuren. Je begint met een magische cirkel, en daarna haak je in de rondte met de “losse” steek. Deze kan je vermeerderen en verminderen om vorm in het figuurtje te krijgen. Hierdoor is het heel geschikt voor beginners. Zo lang je maar een leuk patroon hebt 🙂

Meer Amigurumi Patronen >>

Alle Basissteken om te Leren Haken

Je weet nu wat voor steken er zijn en hoe je deze kunt lezen in een patroon, nu hoef je alleen nog maar te gaan oefenen met de verschillende steken voor het haken. Weet je het even niet meer? Hieronder vind je de uitleg per steek.

Hoe maak je een opzet-lus?

Om te beginnen met haken, zijn er een aantal steken die je moet kennen. Het beste is om gewoon een bolletje garen te pakken en hiermee te oefenen. Bij haakwerk dat je van links naar rechts in rijen haakt, begin je altijd met een opzet-lus.

Deze lus is heel soepel, je kan ‘m namelijk zo strak of zo los aantrekken als je wilt. Als je opnieuw wilt beginnen, kun je de opzet-lus ook makkelijk weer lostrekken, maar hij komt niet los tijdens het haken. Hieronder volgt een korte video over hoe je een haakwerk moet beginnen met de opzet-lus

Hoe haak je een losse?

Nadat je een lus op je haaknaald hebt, is het tijd om een ketting van losse te maken. Het aantal losse die je moet maken, is natuurlijk afhankelijk van het patroon dat je wilt gaan haken.

Bij een kledingstuk bijvoorbeeld, moet je vaak met een ketting van 150-300 losse beginnen. Bij zulke patronen is het belangrijk dat je je steken goed telt. Een steek meer of minder kan al een grote fout opleveren in het eindresultaat. Om te oefenen kun je het beste een kortere ketting van losse maken. Hieronder volgt een korte video met uitleg over hoe je een losse moet haken en vervolgens een ketting van losse.

Hoe haak je een vaste?

Als je eenmaal het idee hebt dat je de losse goed begrijpt en goed kunt haken, is het tijd om door te gaan naar de volgende steek: de vaste. Deze steek maak je in de ketting van losse. Als je een ketting van bijvoorbeeld 10 losse hebt gehaakt, moet je terug over de vorige steken, van rechts naar links.

Als je een rij vaste wilt maken, begin je altijd met 1 losse. Deze losse telt als de eerste vaste. Als je dit niet doet, gaat de draad trekken bij de uiteindes van elke rij. Nadat je de losse hebt gemaakt, maak je de eerste vaste in de tweede steek van de naald. Hieronder volgt een korte video met uitleg over hoe je een vaste moet haken.

Hoe haak je een stokje?

Na elke rij, draai je je haakwerk om, zodat je weer van rechts naar links terug over je vorige rij haakt. Het is het beste om een paar rijen te maken van vaste voordat je verder gaat naar de volgende steek: het stokje. Het stokje staat gelijk aan 3 losse.

Dit klinkt een beetje verwarrend, maar net zoals bij de vaste, moet je eerst 3 losse maken, zodat je werk niet gaat trekken bij de uiteindes van elke rij. Het eerste stokje maar je dan in de vierde steek vanaf je naald. Hieronder volgt een korte video met uitleg over hoe je een stokje moet haken.

Hoe haak je een halve vaste?

Als je eenmaal je eerste project hebt gehaakt, en je bent aan het einde, dan is het tijd om de draad af te hechten. Dit doe je met een halve vaste. Je kunt de draad dan afknippen, en volledig aantrekken. Ook wordt deze steek gebruikt om het einde met het begin van de toer vast te maken als je in de rondte haakt. Hieronder volgt een korte video met uitleg over hoe je een halve vaste moet haken.

Hoe haak je een magische cirkel?

Bij amigurumi projecten en ander haakwerk waarbij je in de rondte haakt, begin je bijna altijd met een magische cirkel. Dit is een handig trucje om een kleine start-cirkel te maken die je zo strak of zo los aan kan trekken als je wilt. Over het algemeen haak je 6 losse in de magische cirkel, maar sommige patronen gebruiken er weleens meer of minder.

Het aantal zes wordt vaak gebruikt omdat het een makkelijk cijfer is om mee te vermeerderen en te verminderen. Je kunt het namelijk door veel cijfers delen. Hieronder volgt een korte video met uitleg over hoe je een magische cirkel moet haken.

En nu is het tijd om te oefenen met haken

Net als bij alle nieuwe skills en hobby’s is het belangrijkste dat je gewoon maar aan de slag gaat en dingen gaat uitproberen. Begin met een kleiner werkje om te oefenen met de steken en het lezen van patronen. Als je meteen begint met een hele sprei of trui te haken raak je misschien ontmoedigd en dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Zin om aan de slag te gaan?

Als je een beetje hebt geoefend met de losse steken is het natuurlijk super leuk om aan je eerste echte project te beginnen. Hiervoor heb je alleen nog een leuk patroon nodig 🙂 Gelukkig is er online genoeg te vinden en zijn er eindeloos veel leuke boeken met patronen. Dit zijn enkele van onze favorieten

Wat ga jij als eerste maken?

Laat het weten in de comments 🙂

Veel plezier met haken!